BIŻUTERIA ETNICZNA AFGANISTANU
ze zbiorów Muzeum
Azji i Pacyfiku w Warszawie
20 czerwca – 15
października 2012
Galeria Azjatycka, Freta 5, Warszawa
Wystawa ukazuje bogaty i reprezentatywny zbiór
biżuterii etnicznej Afganistanu. Jego punktem wyjścia była kolekcja zgromadzona
przez Andrzeja Wawrzyniaka, twórcę i dyrektora Muzeum Azji i Pacyfiku, a
następnie wzbogacona o liczne obiekty pozyskane przez darczyńców. Biżuteria ta,
wykonywana przede wszystkim dla kobiet ze srebra lub białego metalu, wyróżnia
się wielką dekoracyjnością i ornamentyką opartą na rozmieszczonych symetrycznie
motywach geometrycznych i roślinnych.
Dominującą
grupę w kolekcji biżuterii afgańskiej stanowią ozdoby etniczne grup
koczowniczych zwanych kuczi, z charakterystycznymi ozdobami czołowymi i
naszyjnikami o masywnych i zróżnicowanych formach. Są one bardzo bogato
zdobione wielobarwnymi paciorkami, sztrasami i szkłami na kolorowych podkładach
oraz niezliczonymi przywieszkami z łańcuszków i monet. Tradycyjna biżuteria poza swoją nadrzędną
funkcją zdobniczą, określała status kobiety, jej pozycję w społeczności, a
niejednokrotnie pełniła rolę ochronną przed „złym okiem”.
Do unikatowych obiektów należą naszyjniki w
formie sztywnej, ciężkiej obręczy z turkusami i lazurytami, charakterystyczne
dla nielicznych i żyjących w oddalonych regionach kraju ludów dardyjskich:
Nuristańczyków i Kalaszów, a także zróżnicowane formy kolczyków i ozdób
skroniowych oraz bransolet.
Oddzielną
grupę ozdób popularnych w Afganistanie stanowią rozpowszechnione także na
innych obszarach muzułmańskiego świata amuletnice – w formie cylindrycznych,
prostokątnych lub trójkątnych pojemniczków, zawierających zwitki z wersetami z
Koranu, owinięte kawałkiem woskowanego płótna, które miały chronić właścicielki przed urokiem, chorobą i wszelkim
złem.
Na wystawie
prezentowane są także dekoracyjne nakrycia głowy różnych grup etnicznych
zamieszkujących Afganistan: Pasztunów, Hazarów i Turkmenów, w tym powszechnie
noszone do dziś, malownicze czapeczki koloh, niemal całkowicie pokryte
użytymi wtórnie elementami biżuterii, paciorkami i monetami.
Uzupełnieniem ekspozycji
jest kilka strojów kobiecych, z jakimi noszona jest eksponowana biżuteria.
Wystawie
towarzyszyć będą liczne imprezy popularyzujące kulturę i sztukę Afganistanu, w
tym prelekcje, prezentacje slajdów oraz pokazy tradycyjnych tańców afgańskich.
Komisarz wystawy:
Karolina Krzywicka
(karolinakrzywicka@wp.pl)
